Voor veel mensen die zich niet zo hebben ingelezen is de Russische auto-industrie toch meer iets van de Lada van opa of wat wonderlijke vrachtwagens waarmee die Russen zich jaar na jaar melden in de Parijs-Dakar-Rally. Toch heeft het land een veel grotere geschiedenis op automobiel gebied dan wellicht gedacht. Al aan het begin van de vorige eeuw bouwde men er auto’s en zeker niet de minste. Ergens in de jaren dertig kwam de toenmalige leiding van de Sovjet-Unie in contact met Henry Ford. Die was niet zo afkerig van de Sovjets, al moest hij niets hebben van socialisme, maar hij zag wel kansen voor zijn afzet. Zoals hij dat ook zag in Duitsland. Kortom, samen met de Sovjets zette hij in Gorky (nu Nizhny Novgorod) een nieuwe fabriek op die als GAZ (Gorkovsky Avtomobilny Zavod)door het leven zou gaan en als eerste model de A van Ford produceerde. 
Die auto was bij Ford net uit productie genomen en kon dus een tweede leven gaan leiden in het Rusland van de communisten. Die bouwden de A op basis van door Ford geleverde componenten. De wagens waren niet bedoeld voor de particuliere markt. Russen konden zich privé helemaal geen auto’s veroorloven in die lastige jaren. Nee, die GAZ Model A was bedoeld voor de overheid en de partijleden met een streepje voor. Opvallend was ook dat de Russen gekozen hadden voor een open versie van de Model A, wat praktisch gebruik niet echt mogelijk maakte in het vaak koude thuisland., Daarbij bleken de Model A’s niet betrouwbaar genoeg en ook niet opgewassen tegen de zware Russische omstandigheden. De houten constructie van de A liet zich lastig versterken en was zeer gevoelig voor houtrot. Daarnaast deden de Russische arbeiders er lang over om een Model A in elkaar te zetten. 
Men bouwde nog steeds handmatig en niet aan een lopende band zoals men in de VS gewend was. Kortom, de Russen modderden in het begin maar wat aan en kregen weinig steun vanuit Ford om de daar bekende productielijnen over te nemen. Het zorgde ervoor dat de Model A relatief kort in productie bleef en men al snel uitkeek naar een opvolger. En die kwam er ook. Na de Model A ontwikkelde GAZ samen met Ford de M-1. Die baseerde zich op de Model B bij Ford maar kreeg in eerste instantie een 4-pitter onder de kap, terwijl deze wagen in de VS een achtcilinder meegeleverd kreeg. GAZ wilde ook wel 8-cilinder-motoren maar dat vond men toch wat te kapitalistisch voor de gebruikers. In 1936 werd de M-1 in productie genomen en loste hij de Model A af. Opvallend was ook dat de Sovjets zo trots waren op hun eigen auto’s dat ze deze in 1937 neerzetten op een Internationale ontwerp- en technologiebeurs in Parijs. Die letter M stond daarbij overigens voor Molotov, een eerbetoon aan een van de toenmalige Sovjet-kopstukken. 
Doordat de M1 de nodige eigen Russische onderdelen kende en de wagen was versterkt en aangepast aan Russische omstandigheden, wordt deze dan ook gezien als een eerste echt Sovjet-Russische ontwerp. De Model A was dat in feite niet, maar toch. Het legde de basis voor wat later een grote Russische fabrikant is geworden die door de hele Sovjet-Unie heen fabriekslijnen opereerde waar niet alleen personenwagens als de Volga, maar ook Jeeps en bestelwagens en zelfs de nodige vrachtwagens vandaan kwamen. Ook pantserwagens en speciale voertuigen voor gebruik in extreem koude of warme plekken op de wereld werden bij GAZ ontwikkeld en gebouwd. 
Met dank aan Henry Ford! En o ja, de latere acht-cilinders in de M1 werden door de Russen zelf ontwikkeld. Opmerkelijk, want men deed dit op basis van een paar werktekeningen die Henry zelf aan ze had opgestuurd. Auto’s bouwen konden ze dus best in Rusland. Ook toen al.(Beelden: Internet)
Lees ook:Toyota verdubbelt Russische productie
Lees ook:Toyota ‘Made in Russia’…
Lees ook:Lada comeback op komst?
Lees ook:Russen blijven dol op eigen merk Lada
Lees ook:Oer-Rus met Duitse genen…