Het was een bijzonder voertuig dat Ben Pon senior precies zeventig jaar geleden, op 23 april 1947, in zijn agenda schetste. De Amersfoortse handelsondernemer en oprichter van de Nederlandse Volkswagen-importeur voorzag een praktische bestelbus op basis van Kever-techniek, met een sterk afgeronde carrosserie, de motor achterin en de cabine boven de vooras. Met de schets legde Ben Pon de basis voor de Volkswagen Transporter, waarvan er – inmiddels zes generaties verder – al ruim twaalf miljoen wereldwijd van werden verkocht.
Het succesverhaal van de Transporter – in Duitsland ook wel liefkozend ‘Bulli’ genoemd – begint op 23 april 1947. Tijdens een bezoek aan de Volkswagen-fabriek (om de import van de Volkswagen Kever te bespreken) viel het oog van Ben Pon (1904 – 1968) op de ‘Plattenwagen’, een simpel transportwagentje met Kever-techniek. Pon ziet gelijk verkoopkansen. Als zakenman wist hij dat er in Europa grote behoefte was aan dit type bedrijfswagen.
De ‘Plattenwagen’ werd echter niet goedgekeurd voor gebruik op de openbare weg. Dit omdat de bestuurder helemaal achter op de auto zat, vlak boven de motor. Pon bedenkt een oplossing. Tijdens zijn volgende bezoek aan de Volkswagen-fabriek schetst hij die in zijn agenda. Hij verplaatst de besturing van de Plattenwagen naar de voorkant en creëert een gesloten laadruimte achterin.
Op basis van zijn schets – die inmiddels tot de collectie van het Rijksmuseum in Amsterdam behoort – ontwikkelt Volkswagen tussen 1947 en 1949 de eerste Transporter. In dat laatste jaar worden vier prototypen aan het publiek getoond: twee bestelbussen, een personenvariant en een Kombi. De Transporter komt in 1950 op de markt als Typ 2 (de Kever is de Typ 1).
De productie van de Transporter startte bescheiden met tien busjes per dag. De vraag was echter enorm. Doordat het busje niet meer dan 5.125 gulden (2.330 euro) kostte, konden zelfs kleine ondernemers zich er een veroorloven. Het eerste jaar werden er al 8.000 gebouwd en in 1955 was zelfs een extra fabriek nodig. Van de eerste Transporter-generatie (T1) werden tot 1967 1,8 miljoen exemplaren gebouwd. De ‘Bulli’ groeide uit tot het symbool van de Europese wederopbouw en van het Duitse ‘Wirtschaftswunder’. De T1 dankte zijn populariteit mede aan de veelheid aan uitvoeringen waarin hij verkrijgbaar was. Variërend van gesloten bestelwagen en achtpersoons bus tot de camper die door de hippies in de harten werd gesloten en cultstatus verwierf. In de zeventig jaar nadat Ben Pon de eerste Transporter op papier zette, zijn er ruim twaalf miljoen exemplaren van inmiddels zes generaties gebouwd.
De Nederlandse prijzen van de T1 begonnen destijds bij 5.125 gulden (2.330 euro).
Van de vier oorspronkelijke prototypen uit 1949 werd er één direct in gebruik genomen door de Keulse eau de cologne-fabrikant 4711.
De bijnaam ‘Bulli’ vindt zijn oorsprong in het dubbele karakter van de T1. Het is een samenvoeging van Bu(s) en Li(eferwagen), met een extra ‘l’ voor de leesbaarheid.
Oorspronkelijk was de T1 af-fabriek alleen in het blauw leverbaar. Afwijkende kleurwensen werden lokaal door de Volkswagen-dealer ingevuld.
In Nederland werd de Transporter T1 al snel een vaste waarde voor het Nederlandse Staatsbedrijf der Posterijen, Telegrafie en Telefonie (PTT).
De T1wordt aangedreven door een 1.131 cc-motor (24 pk bij 3.300 tpm) en kan acht personen of 750 kilogram aan vracht vervoeren.
De originele schets van Ben Pon behoort tot de collectie van het Rijksmuseum. Overigens wordt de relatie tussen Pon en Volkswagen uitgebreid en zeer informatief beschreven in het boekwerkje: De Kooplui van de Pon-Dynastie van Jaap van Rij en Leo Pool. ISBN 978-90-484-2862-5 – vermoedelijk nog wel te koop via Centraal Boekhuis, Bol.com of de betere boekhandel.
Lees ook:Volkswagen gedenkt de oer-Transporter…
Lees ook:Volkswagen Transporter; 65 jaar toonaangevend!
Lees ook:Volkswagen gedenkt de Transporter – nu de T2
Lees ook:Raggen in een ‘bussie’…met 530PK!
Lees ook:RAI-Primeur; de nieuwe VW Transporter T6…